W pułapce emigracyjnej lekkości

W maju ubiegłego roku obchodziliśmy 10 rocznicę wejścia Polski do Unii Europejskiej. Jedną z najbardziej znaczących konsekwencji tego wydarzenia stała się masowa emigracja młodych ludzi, którzy zaczęli korzystać z możliwości legalnego zatrudnienia w krajach Europy Zachodniej.

Część emigrantów wróciła do Polski, inni podjęli decyzję, że zostają na stałe; jed­nak zdecydowanie największa grupa osób „wciąż nie wie”. To emigranci, którzy tkwią w zawieszeniu, nie podejmując decyzji dotyczącej powrotu, ani nie zadomawiając się w kraju aktualnego pobytu. Znaczącą część współczesnej polskiej emigracji można określić mianem emigracji „zobaczymy”. To pojęcie to słowo-klucz, mantrowane na wszelkie sposoby przez emi­grantów podczas prób mierzenia się z planami i przyszłością. Tej właśnie problematyce poświęcona jest książka Rafała Cekiery „O pułapkach emigracyjnej lekkości”, która właśnie się ukazała nakładem wydawnictwa Nomos.

Współczesne migracje w ramach strefy Schengen są postrzegane jako lekkie – nie niosą ze sobą piętna nieodwracalności. Widoczne jest to również na poziomie terminologii – emigranci niechętnie określają się tym pojęciem lub używają go w sposób ironiczny. Owa lekkość niesie wszakże ze sobą określone niebezpieczeństwa: być może mniej wyraziste, jednak w istotny sposób mogące wpływać na jakość życia i poczucie jego sensu.

W książce Rafała Cekiery, opartej o prowadzone w Irlandii i Wielkiej Brytanii badania, podjęty został te­mat, który nie był do tej pory opisany w żadnej zwartej publikacji – czyli uwarunkowań życia emigrantów, którzy nie mają planów dotyczących przyszłości. Współcześni emigranci na wskutek przemian instytucjonalnych, technologicznych i kulturowych znaleźli się w nowej sytuacji egzystencjalnej. Swoboda przemieszczania się, tanie linie lotnicze, internet i wirtualne komunikatory, takie jak Skype czy Facebook – wszystko to w istotny sposób wpływa na życie osób przebywających za granicą i ich relacje z ojczyzną. Z jednej strony pozwala na funkcjonowanie pomiędzy krajem pochodzenia a krajem osiedlenia – z drugiej jednak grozi brakiem poczucia przynależności do któregokolwiek z nich.

Książka „O pułapkach emigracyjnej lekkości” jest bogato ilustrowana wypowiedziami opisywanych emigrantów. Jak podkreśliła w recenzji prof. dr hab.                E. Nowicka z Uniwersytetu Warszawskiego, „książka Rafała Cekiery będzie stanowiła ważny i interesujący wkład do współczesnych badań nad migracjami; przyda się zarówno socjologom, jak i psychologom i kulturoznawcom”. Na wysoką jakość publikacji zwrócił również uwagę dr hab. D. Niedźwiedzki z Uniwersytetu Jagiellońskiego: „Jak autor radzi sobie z podjętym, ważnym ale i skomplikowanym problemem badawczym? Odpowiadając krótko, znakomicie. Recenzowana praca pod względem teoretycznym i metodologiczno-empirycznym lokuje się  wśród najlepszych, jakie czytałem na ten temat w ostatnich latach.” Patronat medialny nad wydawnictwem objęły „Tygodnik Powszechny” oraz „Charaktery”.

Rafał Cekiera, autor książki „O pułapkach emigracyjnej lekkości”, jest doktorem nauk społecznych, adiunktem w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Artykuły poświęcone emigracji publikował do tej pory w wielu różnych periodykach. W styczniu 2014 roku został uhonorowany nagrodą Marszałka Senatu RP w konkursie na najlepszy materiał prasowy poświęcony emigrantom, który ukazał się w 2013 roku.

Rafał Cekiera, „O pułapkach emigracyjnej lekkości”,

Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2014, ss. 350.

Komentarze

komentarzy