W Galerii IG Metall, Alte Jakobstraße 149, 10969 Berlin 27.czerwca 2014 otwarta została wystawa fotografii Mariana Stefanowskiego: „Solidarni zza muru”, która trwała do końca lipca. Inicjatorem wystawy  była dziennikarka polonijna Krystyna Koziewicz, która docierając do archiwum Stefanowskiego nie mogła pogodzić się z faktem, iż dokument czasu leżakuje w szufladzie i nikt nie upomina się o pamięć. Związki Zawodowe Metalowców (IG Metall) od samego początku zainteresowały się projektem tej wystawy i chętnie udostępniły pomieszczenia galerii na wystawę. W czasie stanu wojennego włączyły się one w akcję pomocy humanitarnej dla społeczeństwa polskiego i uważają, że nie należy zapomnieć o tym ciężkim i mrocznym okresie w historii Polski.

Marianowi Stefanowskiemu udało się opowiedzieć w swoich fotografiach historię tego miasta i jego mieszkańców w latach 1982-1989. Zdjęcia opowiadają też historię zamieszkałych tam Polaków i Niemców, organizujących pomoc dla wolnego słowa i wolnej myśli w kraju, protestujących przeciwko wojnie z własnym narodem i  nieobojętnych na krzywdę, którą ten cyniczny system wyrządzał swoim mieszkańcom. Autor nie uzurpuje sobie prawa do opowiedzenia całej historii, pokazania wszystkich zaangażowanych w Berlinie Zachodnim w walkę o „Solidarność” oraz mieszkańców tego miasta, którzy wspierali społeczeństwo polskie latami przysyłając paczki z żywnością, odzieżą i lekarstwami.

Niestety wiele ze zdjęć wykonanych przez Mariana Stefanowskiego zniszczył czas, te zapisy stały się ofiarami niedoskonałej przed ponad 30 laty techniki fotograficznej. Część zbiorów zaginęła w trakcie licznych przeprowadzek autora. Historia opowiadana przez niego – pomimo tych luk – tworzy jednak pewną całość. Począwszy od kwitu na lampę błyskową do Canona – powodu przyjazdu Mariana Stefanowicza do Berlina 11.12.1981 r, kończąc na zdjęciu dzieci leżących na murze i przyglądających się życiu „po tamtej stronie” bez obawy o to, że ktoś będzie do nich strzelał, fotografie oddają atmosferę tamtych lat i jego metamorfozę.

Podczas przygotowywania wystawy organizatorzy przekonali się, jak zawodna jest ludzka pamięć – pomimo, że większość z nich mieszkała w Berlinie Zachodnim w latach 1981-1989 wiele godzin minęło na ustalaniu, kto, kiedy i w którym miejscu miasta został upamiętniony na zdjęciu. Spotkania te były też okazją do wspomnień o działaczach prosolidarnościowych w Berlinie i o niewidocznych na zdjęciach osób z drugiego szeregu, które podejmowały duże ryzyko w imię walki z komunizmem, jak na przykład barkarze szmuglujący sprzęt drukarski do Polski.

Witający gości – Przewodniczący Związku Zawodowego Metalowców Berlin-Brandenburgia-Saksonia (IG Metall) Oliver Höbel, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku – Bazyl Kerski, kurator wystawy – Wojciech Drozdek podkreślili rolę i wkład „Solidarności” w historii Europy 20-tego wieku jako siła napędowa do obalenia systemu, narzuconego narodom Europy Wschodniej po drugiej wojnie światowej. Laudator – Dr. Piotr Olszówka zakończył swoje laudatio retorycznym pytaniem: Czy solidarność ludzi (pokazanych na zdjęciach Stefanowskiego), których solidarność zwyciężyla na 25 lat zwyciężyła na trwałe?

Duże zainteresowanie wystawą potwierdziło, jak ważny jest ten okres w najnowszej historii Europy – lata poprzedzające upadek systemu socjalistycznego i wkład polskiej diaspory do obalenia tego systemu, a w sposób pośredni również do upadku muru. Miejmy więc nadzieję, że solidarność i zaangażowanie tych ludzi nie poszła na darmo i że zwyciężyła na trwałe. Zasłużyli oni z pewnością na to, aby ocalić ich historię od zapomnienia.

Wystawa pokazana zostanie w Warszawie w dniu 22 sierpnia w Domu Polonii, a w roku 2015 w Centrum Solidarności w Gdańsku.

Joanna Trümner

Komentarze

komentarzy