Niekiedy mam wrażenie, że większość ludzi mojego pokolenia cierpi z powodu wszechobecnej bylejakości. Chciałoby się zaznawać czegoś lepszego, jeśli już nie najwyższej jakości, to przynajmniej czegoś dobrego, co wzbudza refleksję, zachwyt. Znajomi tłumaczą, że takie mamy czasy, dzisiaj wszędobylska bylejakość zakradła się we wszystkie niemal sfery życia, jest w polityce, kulturze, biznesie, w relacjach z rodziną, sąsiadami, w stosunkach społecznych.

Spacerując ulicami Kreuzberga, bez wątpienia najbardziej tolerancyjnego miejsca w Europie, z dużą ilość barów, knajpek z kuchnią całego świata, można odnieść wrażenie, że żyje się tutaj byle jak. Nic podobnego, w tym kultowym miejscu każdy jest sobą, jest na luzie, i to stąd się bierze to swojskie wyposażenie: stare kanapy i fotele, zwykłe barowe stołki, drewniane stoły, półki z książkami i mnóstwo palących się świec. Oryginalny styl dzielnicy jest modny, popularny nie tylko wśród młodych, którzy przechadzają się w szalonych stylizacjach. Tłoczno wszędzie i wciąż jeszcze jest tak, jak powiedział kiedyś ówczesny burmistrz Berlina – Berlin z pozoru biedny, jest za to sexy. Jedyna bodaj w tej dzielnicy elegancka restauracja z grającym na pianinie muzykiem świeci niemal pustkami. Byle jak nie zawsze ma negatywne zabarwienie.

Toteż nie zdziwiłam się będąc na wernisażu wystawy fotograficznej trzech berlińskich artystek w jednej z galerii na Kreuzbergu, kiedy musiałam oswoić okiem to nietypowe miejsce, jak i prezentowane prace artystyczne. Na ścianach pomalowanych na biało zostały powieszone pojedynczo lub w sekwencje podwójne, potrójne, ustawione szeregowo lub pionowo zwykłe fotografie robione cyfrowym aparatem, przyklejone do ściany przezroczystą taśmą. Trzy wystawy o podobnym profilu w jednym miejscu to dla zwiedzającego to gimnastyka dla mózgu. Kłopot polegał na tym, że ilość wygrywała z jakością tego, co stanowiło sedno sprawy. Okazuje się, że nie jest ważne, czy to, co robimy, ma wartość, tylko czy da się to komuś opchnąć. Trzeba było nieźle pogłówkować, by się zorientować, gdzie zaczyna się kolejna prezentacja, a gdzie kończy, skoro wszystko było podobne, a przecież po drugiej stronie tematyka zdjęć w ogóle nie pasowała do poprzedniej. Szukałam sensu w tych zdjęciach, jakiegoś spójnego motywu, przesłania, ale nic mi mądrego do głowy mi nie przychodziło.

Myślę sobie, że w Berlinie już się napatrzyłam po galeriach i muzeach światowych dzieł sztuki, nie powinnam się więc czepiać. No cóż, świat artystyczny nieustannie poszukuje nowych form wyrazu, nowatorskiego podejścia, gdy tymczasem ludzie w moim wieku mają już wyrobiony smak, gust czy jakość. Chciałoby się, by prezentacja sztuki była nieco staranniej przygotowana, a nie tak na łapu capu.

Kiedyś próbowaliśmy wejść na drabiny, na których królowali mistrzowie. Teraz odwrotnie, mistrzom każe się schodzić w dół, żeby stali się dostępni dla tych, co stoją pod drabiną.

Niegodzenie się na bylejakość jest jak kij o dwóch końcach. Nasza niezgoda może prowadzić do perfekcjonizmu, a ten jest paraliżujący. Widz perfekcjonista oczekuje tylko tego, co najlepsze. Stawia sobie i innym nieracjonalnie wysokie wymagania i nigdy nie zadowala się niczym mniejszym niż doskonałość. Weźmy przykład mojej najlepszej przyjaciółki w Polsce, która nie usiedzi spokojnie, ciągle coś poprawia, przestawia figurki, które mają stać tak a nie inaczej. Biega ze szmatką po mieszkaniu, które po prostu lśni, jest takie czyste, że lustro niepotrzebne do przeglądania. Koleżanka, z zawodu lekarka, pewnie na uczelni nauczyła się, gdy jej mocno wbijano do głowy, o szkodliwości bakterii i może dlatego ma obsesję na punkcie choćby drobinki kurzu. Po obiedzie wszystko musi być natychmiast sprzątnięte, umyte i wstawione do szafki pod zamknięciem lub na regał, dopiero wtedy może wreszcie spokojnie usiąść w fotelu, by sobie pogadać przy kieliszku koniaku. Z jednej strony podziwiam i podoba mi się jej perfekcjonizm, z drugiej zaś myślę, że nie potrafiłabym żyć na tak wysokich obrotach. To byłoby zbyt stresujące, a do siłaczek się nie zaliczam.

Perfekcjonizm, taaak… Przypominam sobie pewną sytuację z kursu języka niemieckiego. Nauczycielka zadała wszystkim pytanie, „jakie cechy cenisz najbardziej u człowieka”? Na pierwszym miejscu postawiłam perfekcjonizm, chcąc zapewne zaimponować, podkreślić, że mam ambicje i dążę do doskonałości. Byłam jedyna, która tę cechę wymieniła. Nauczycielka bardzo się zdziwiła i zapytała, czemu perfekcjonizm, przecież człowiek ma prawo do błędu, jest niedoskonały, różne w życiu bywają okoliczności. Jej pytanie zbiło mnie z tropu, zaczęłam się nad nim zastanawiać. Muszę przyznać, że ta jej uwaga bardzo mi pomogła w życiu. Na przykład przestałam się tłumaczyć, kiedy mi coś nie wychodziło, nie udało, gdy popełniłam gafę. Słowa przepraszam używam coraz częściej, wszak zdarza się…

Jednakże co innego jest doskonałość, a co innego bylejakość, a bylejakości naprawdę nie znoszę i szlag mnie trafia, kiedy się z nią spotykam. Byłam ostatnio w pewnej polskiej instytucji, która zapowiadała ciekawy event. Wydarzenie miało trwać do godziny 18.00, pojawiłam się o 16.00, szybko jednak zorientowałam się, że jest już „po ptokach”, o godzinie 16.30 organizatorzy już zwijali majdan. Byłam zaskoczona, bo ludzie zaczęli się właśnie schodzić i odchodzili z niesmakiem. Jeden z gości nakrzyczał na organizatorów, wołał, że zna region, miał nadzieję na sentymentalną przygodę, powrót do korzeni, a tu tymczasem trzeba było zrobić w tył zwrot. Wyszedł rozzłoszczony, a mnie było przykro. Co gorsze, nikt pana nie przeprosił, a przecież w Niemczech, jak się pisze, że event trwa do 18.00, to jest jak amen w pacierzu, że trwa do 18.00.

Najczęściej bylejakość atakuje znienacka i bez uprzedzenia. Znajomy zgłasza się, że chętnie pomaluje mi ściany, za pieniądze oczywiście. Zgadzam się, bo to ponoć mistrz nad mistrzami. Robota została wykonana na odwal się, trzeba było wzywać na ratunek drugiego malarza, czyli podwójnie zapłacić.

Bylejakość nie omija półek sklepowych. Byłam w Krynicy Zdroju i podczas przechadzki po słynnym deptaku na ulicy Pułaskiego w znanym butiku zauważyłam świetną torebkę. Kupiłam, choć nie była tania. No ale był taki fason, jakiego długo szukałam. I co? Radość trwała krótko. Po miesiącu urwał się pasek, torebka zsunęła się z ramienia i wylądowała na ulicy. Całe szczęście, że znajdowałam się na pasach, szybko podniosłam ów nieszczęsny bubel. Okazało się, że pasek przyszyty był zwykłymi nićmi, bez umocowania podwójnym lub potrójnym szwem. No cóż, reklamacji zgłosić nie mogę, miałam po prostu pecha.

Z okazji narodowego święta zorganizowano koncert orkiestry symfonicznej, w którym wzięli udział soliści, jedni grali na skrzypcach, inni śpiewali pojedynczo i w duecie. Piękne utwory muzyczne, mniemam, że była to klasyka światowych kompozytorów. Ponieważ zabrakło konferansjera, nikt z uczestników koncertu nie wiedział, czego słucha, kto jest kompozytorem, kto właśnie występuje. Nie podano nawet nazwiska dyrygenta, brakowało też programu koncertu. Poczułam ogromny niesmak. Doprawdy zabrakło elementarnej informacji, jaka się należy każdemu, kto występuje na scenie, czyli prezentacji nazwiska i imienia oraz tytułu wykonywanych dzieł.

Bylejakość to styl życia, nawyk. Być może staje się powoli dominującą cechą naszego świata. Ludzie byle jak pracują, zadowalają się byle czym, i oddają pięknym za nadobne. Ale nie każdy musi to akceptować. Jasne, niekiedy można by potraktować bylejakość z przymrużeniem oka, nie o wszystko musimy się czepiać, ale jednak chyba wciąż jeszcze powinniśmy mówić NIE, powinniśmy wyznaczać granice, nawet jeśli jest to czasami trudne. Bo jak mamy mówić NIE, jeśli wszyscy na około traktują erzac i bylejakość jak coś normalnego. Ale to ich sprawa. Ja wciąż jeszcze próbuję mówić NIE.

Komentarze

komentarzy